Tìm về dòng sông thơ ấu
Đây là chia sẻ của GS-TS Phan Trung Lý, ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Phó chủ tịch Hội đồng Khoa học và đào tạo Trường ĐH Quốc tế Sài Gòn tại Hội thảo chuyên đề “Pháp luật về trí tuệ nhân tạo” do Trường ĐH Quốc tế Sài Gòn tổ chức sáng nay 4.1.Hội thảo nằm trong chuỗi hoạt động của Tuần lễ hội thảo quốc tế SIU Prize và lễ trao giải SIU Prize Computer Science 2024 từ ngày 4-11.1, thu hút gần 20 tham luận của các chuyên gia, nhà khoa học.GS-TS Phan Trung Lý cho biết theo kết quả đánh giá và công bố trong báo cáo chỉ số sẵn sàng trí tuệ nhân tạo (AI) của Chính phủ do Oxford Insight thực hiện năm 2023, Việt Nam đứng thứ 59/193 quốc gia trên thế giới, đứng thứ 5/10 trong khối ASEAN về khai thác ứng dụng AI để vận hành và cung cấp dịch vụ, tăng 1 bậc so với năm 2022."Bên cạnh những lợi ích to lớn, sự phát triển của AI cũng đã và đang làm dấy lên những quan ngại sâu sắc về các rủi ro tiềm ẩn từ các khía cạnh đạo đức, xã hội, pháp lý. Điều đáng quan ngại nhất là ngày càng xuất hiện và phổ biến việc AI đã và đang bị sử dụng để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm", GS-TS Phan Trung Lý nêu.Bên cạnh đó, việc phát triển AI cũng đã có những tác động tiêu cực, ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp và chính đáng của người dân, như quyền riêng tư, bảo vệ dữ liệu cá nhân, việc làm...Vì thế, theo ông Lý, việc xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật về AI ở Việt Nam đang đặt ra cấp thiết, nhằm quản trị AI để phát huy được những yếu tố tích cực, đồng thời giảm thiểu tác động tiêu cực từ việc ứng dụng công nghệ này.GS-TS Phan Trung Lý viện dẫn trên thế giới, Nghị quyết của Đại hội đồng Liên Hợp quốc ngày 21.3.2024, nghị quyết toàn cầu đầu tiên về AI nhằm kêu gọi các nước chung tay bảo vệ quyền con người, bảo vệ dữ liệu cá nhân và kiểm soát những rủi ro tiềm ẩn từ công nghệ này.Ngày 30.10.2023, cơ quan hành pháp của Tổng thống Mỹ cũng có sắc lệnh về phát triển và sử dụng AI an toàn, bảo mật và đáng tin cậy. Sắc lệnh này nhấn mạnh sự cần thiết phải phát triển AI có trách nhiệm, tập trung vào các lĩnh vực, như dữ liệu cá nhân, hạt nhân, sinh học."Luật của Liên minh châu Âu tháng 2-2024 về AI đã được Nghị viện châu Âu thông qua. Đây là đạo luật đầu tiên trên thế giới điều chỉnh toàn diện các vấn đề về AI. Mục tiêu chính của đạo luật này là khuyến khích phát triển các hệ thống AI có đạo đức và trách nhiệm. Theo đó, trong việc nghiên cứu và phát triển AI cần thiết lập các nguyên tắc về tiêu chuẩn rõ ràng để bảo đảm các công nghệ AI tôn trọng các quyền cơ bản và nguyên tắc đạo đức", ông Lý chia sẻ.Được biết, tại dự thảo luật Công nghiệp số (tháng 7.2024), AI đã được đề cập ở mục 5, trong đó có nội dung về thúc đẩy phát triển và ứng dụng AI; xây dựng nguyên tắc đạo đức trong phát triển, triển khai và ứng dụng AI; các hoạt động AI bị nghiêm cấm; quản lý rủi ro đối với hệ thống AI và quy định đối với sản phẩm công nghệ số tạo ra bởi AI.Tuy nhiên, theo các chuyên gia, pháp lý về AI cần đầy đủ hơn và Việt Nam cần nghiên cứu cách tiếp cận của các quốc gia điển hình trên thế giới để xây dựng chính sách pháp luật cho mình. Có mặt tại hội thảo, PGS-TS Lê Bộ Lĩnh, Viện Nghiên cứu pháp luật và xã hội, nguyên Phó tổng thư ký Quốc hội, Phó chủ nhiệm Ủy ban Khoa học công nghệ và môi trường của Quốc hội, nhận định: "Việc xây dựng một khung pháp lý rõ ràng và đầy đủ để xử lý trách nhiệm pháp lý trong bối cảnh AI là hết sức cần thiết nhưng cũng rất khó khăn. Việt Nam cần tham khảo những kinh nghiệm từ các quốc gia khác để có thể xây dựng một hệ thống luật pháp phù hợp và thống nhất. Vấn đề đạo đức và hội nhập trong phát triển AI cũng cần được quan tâm. Cần có một bộ tiêu chuẩn đạo đức rõ ràng và minh bạch để đảm bảo rằng công nghệ này được phát triển và ứng dụng một cách công bằng và có trách nhiệm". Theo PGS-TS Lê Bộ Lĩnh, một trong những vấn đề pháp lý đầu tiên liên quan đến AI là quyền sở hữu trí tuệ. Trong quá trình phát triển AI, việc tạo ra các thuật toán, mô hình, và dữ liệu huấn luyện là rất quan trọng. Tuy nhiên, các quy định hiện tại về sở hữu trí tuệ chưa theo kịp sự phát triển của công nghệ."Cụ thể, việc xác định ai là người sở hữu bản quyền các sản phẩm do AI tạo ra khá phức tạp. Nếu một AI tạo ra một tác phẩm nghệ thuật hay một chương trình phần mềm, thì câu hỏi đặt ra là liệu AI hay người lập trình ra AI đó có quyền sở hữu đối với sản phẩm này? Những quy định hiện hành có thể không hoàn toàn phù hợp, dẫn đến những tranh chấp tiềm ẩn trong tương lai", PGS-TS Lĩnh cho hay.GS-TSKH Hoàng Văn Kiếm, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo Trường ĐH Quốc tế Sài Gòn, cũng cho rằng một trong những thách thức pháp lý lớn nhất mà AI mang lại là việc xác định quyền sở hữu trí tuệ đối với các sản phẩm hoặc sáng chế do AI tạo ra. "Tại Việt Nam, hệ thống pháp luật về sở hữu trí tuệ hiện hành chủ yếu bảo vệ các sản phẩm, sáng tạo do con người thực hiện. Tuy nhiên, với sự phát triển mạnh mẽ của AI, đã xuất hiện những sản phẩm và sáng chế được tạo ra hoàn toàn tự động bởi các hệ thống AI mà không có sự can thiệp trực tiếp của con người. Điều này đặt ra một loạt câu hỏi về mặt pháp lý: Liệu các sản phẩm do AI tạo ra có thể được bảo hộ sở hữu trí tuệ như các sáng chế do con người thực hiện không? Nếu có, ai sẽ là chủ sở hữu của quyền này, người phát triển AI, công ty sở hữu AI, hay chính bản thân hệ thống AI?", GS-TS Hoàng Văn Kiếm đặt vấn đề.Theo ông Kiếm, trên thế giới, vấn đề này cũng đang thu hút sự quan tâm lớn từ các tổ chức và quốc gia. Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) hiện đang tiến hành nghiên cứu và thảo luận về các giải pháp pháp lý nhằm đảm bảo rằng các sản phẩm sáng tạo từ AI được bảo vệ mà không làm mất đi quyền lợi của các nhà phát triển công nghệ. Một số quốc gia như Anh và Nhật Bản đã bắt đầu đưa ra các đề xuất về việc điều chỉnh luật sở hữu trí tuệ để thích ứng với sự phát triển của AI, mặc dù vẫn chưa có giải pháp hoàn chỉnh và nhất quán trên toàn cầu.Theo báo cáo từ Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam, từ năm 2018 đến 2023, đã có hơn 120 bằng sáng chế về AI được cấp tại Việt Nam trong các lĩnh vực như xử lý ngôn ngữ tự nhiên, thị giác máy tính, và tự động hóa. Các sáng chế này xuất phát từ cả các viện nghiên cứu, trường ĐH và các doanh nghiệp công nghệ lớn tại Việt Nam, như Tập đoàn FPT, VinAI Research, hay ĐH Quốc gia TP.HCM...Theo GS-TSKH Hoàng Văn Kiếm, đáng chú ý, nhiều sáng chế AI tại Việt Nam tập trung vào việc ứng dụng trong các ngành công nghiệp đặc thù như nông nghiệp công nghệ cao, y tế, và dịch vụ tài chính. "Các trường ĐH tại Việt Nam đã đóng vai trò chủ chốt trong việc nghiên cứu và phát triển AI, thông qua việc triển khai hàng loạt các dự án liên quan đến công nghệ này. Trong 5 năm qua, số lượng các dự án nghiên cứu về AI tại các trường ĐH hàng đầu như ĐH Bách Khoa Hà Nội, ĐH Quốc gia TP.HCM, Trường ĐH Công nghệ thông tin TP.HCM đã tăng lên đáng kể", ông Kiếm cho biết.Cụ thể, các trường ĐH này đã thiết lập nhiều trung tâm nghiên cứu AI chuyên biệt và hợp tác với các tổ chức quốc tế để tiếp cận những công nghệ tiên tiến nhất. Các dự án như phát triển hệ thống hỗ trợ chẩn đoán bằng AI, robot tự động trong các quy trình sản xuất, hay các hệ thống học máy phân tích dữ liệu lớn đã tạo ra những bước đột phá quan trọng."Việc tăng cường các hoạt động nghiên cứu AI tại các trường ĐH không chỉ giúp nâng cao trình độ khoa học công nghệ trong nước mà còn giúp đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho nền công nghiệp 4.0 tại Việt Nam", ông Kiếm nhận định.'Bóng đá Việt Nam đang sở hữu những khối 'tài sản' khổng lồ!'
Được phát hiện lần đầu vào năm 2014, thiên thạch S2 lao vào trái đất cách đây khoảng 3,26 tỉ năm và ước tính lớn hơn gấp 200 lần so với thiên thạch "đàn em" sau này tiêu diệt loài khủng long.Phát hiện mới, được công bố trên chuyên san Proceedings of the National Academy of Sciences, cho rằng vụ va chạm khủng khiếp cách đây nhiều tỉ năm không những mang đến sự hủy diệt cho trái đất, mà còn giúp các sự sống trỗi dậy trên bề mặt hành tinh của chúng ta."Chúng tôi biết những đợt va chạm của các thiên thạch khổng lồ từng diễn ra thường xuyên trong giai đoạn trái đất còn sơ khai, và những sự kiện này ắt hẳn tạo nên tác động cho sự tiến hóa của sự sống trên trái đất trong giai đoạn đầu. Thế nhưng chúng tôi không nắm nhiều thông tin, cho đến mới đây", Đài NBC News dẫn lời nhà địa chất học Nadja Drabon, tác giả báo cáo đến từ Đại học Harvard.Đội ngũ chuyên gia đã trải qua 3 mùa nghiên cứu thực địa ở Vành đai Barberton Greenstone thuộc Nam Phi để thu thập các mẫu vật tại chỗ.Dựa trên kinh nghiệm nhiều năm ở phòng thí nghiệm, họ xác định thiên thạch lao vào trái đất vào thời điểm hành tinh mới khai sinh và trong trạng thái của một thế giới nước với một vài lục địa nổi lên khỏi mặt biển.Trong các chuyến đi thực địa, nhà địa chất học Drabon và các đồng nghiệp muốn tìm kiếm những hạt hình cầu hoặc những mảnh vụn đá còn sót lại sau sự kiện thiên thạch va chạm mặt đất.Họ thu thập tổng cộng 100 kg đá và mang về phòng thí nghiệm để phân tích.Đội ngũ chuyên gia tìm được bằng chứng cho thấy hiện tượng sóng thần đã khuấy động các chất dinh dưỡng như sắt và phốt pho.Giáo sư Jon Wade trong lĩnh vực vật liệu hành tinh của Đại học Oxford (Anh), cho biết sự phân bổ của lớp nước giàu chất sắt đóng vai trò quan trọng cho sự sống bắt đầu.Theo chuyên gia Wade, sắt là nguyên tố phổ biến nhất tính theo khối lượng trên Trái Đất, nhưng đa số bị khóa chặt trong lõi trái đất, ở độ sâu khoảng 2.900 km.Bất chấp thực tế này, các hình thái sự sống phải dựa vào sắt để sống sót. Kết quả là trái đất trải qua giai đoạn bùng phát tạm thời các vi sinh vật nhờ sắt, tạo điều kiện cho sự sống xuất hiện.
Vươn lên giữa đại ngàn
Ngày 20.2, ông Lê Ngọc Hùng, Chủ tịch UBND xã Mỹ Thuận (H.Bình Tân, Vĩnh Long) cho biết, công an xã này vừa tống đạt quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với ông H.T.X (48 tuổi, ngụ ấp Hòa Hiệp, xã Nguyễn Văn Thảnh, H.Bình Tân, Vĩnh Long) số tiền 7,5 triệu đồng về hành vi đánh vợ.Theo đó, khoảng 17 giờ 30 ngày 28.1, sau khi nhậu, ông X. về nhà ở ấp Kinh Mới (xã Mỹ Thuận, H.Bình Tân, Vĩnh Long) thì xảy ra cự cãi chuyện tiền bạc với vợ là bà Đ.T.N.N (48 tuổi, ngụ cùng địa chỉ). Tức giận, ông X. dùng tay đánh nhiều lần vào mặt và bóp cổ bà N. dẫn đến gây thương tích ở mặt và cổ.Trong quá trình làm việc với cơ quan công an, ông X. thừa nhận toàn bộ hành vi xâm hại đến sức khỏe, tính mạng cho thành viên trong gia đình. Hành vi của ông đã vi phạm quy định tại Nghị định số 144/2021/NĐCP ngày 31.12.2021 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình. Do đó, Công an xã Mỹ Thuận đã tham mưu Chủ tịch UBND xã Mỹ Thuận đề nghị Chủ tịch UBND H.Bình Tân ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với ông H.T.X số tiền 7,5 triệu đồng về hành vi đánh đập, gây thương tích cho thành viên gia đình.
Tại TP.HCM, cũng có một địa điểm vui chơi, thả diều miễn phí nằm ở trong khuôn viên thuộc dự án The Global City, trên đường Đỗ Xuân Hợp, P.An Phú, TP.Thủ Đức. Theo bộ phận truyền thông của dự án này cho hay hiện tại người dân có thể thoải mái vào chơi, thả diều miễn phí trong khuôn viên rộng hơn 100 ha, với nền cỏ xanh mướt.
Huy động hàng tỉ đồng cho phong trào Thanh niên tình nguyện
Tối 13.2, bà Trần Thị Mỹ Diệp, Chủ tịch UBND xã Phước Hiệp (H.Tuy Phước, Bình Định), cho biết thông tin một học sinh lớp 3 Trường tiểu học số 2 Phước Hiệp bị bắt cóc đang lan truyền trên mạng xã hội Facebook là sai sự thật.Sáng cùng ngày, tài khoản mạng xã hội Facebook của một cá nhân đăng tải thông tin nói trên. Sau đó, nhiều tài khoản mạng xã hội khác cũng chia sẻ, lan truyền câu chuyện này khiến dư luận xôn xao, lo lắng.Cụ thể, thông tin trên mạng xã hội Facebook cho rằng: "Sáng nay, có một số người lạ mặt đi ô tô mang biển số TP.HCM đậu trước cổng Trường tiểu học số 2 Phước Hiệp và người trên ô tô có hành vi tiếp cận và kéo tay 1 học sinh của trường này lên xe (chưa rõ mục đích), nhưng sau đó em học sinh này đã thoát ra được. Vụ việc đã được báo cho UBND xã và Phòng GDĐT nắm bắt...".UBND xã Phước Hiệp đã chỉ đạo lực lượng công an xã và các đơn vị liên quan vào cuộc, khẩn trương làm rõ. Theo Công an xã Phước Hiệp, khoảng 9 giờ ngày 13.2, đơn vị này nhận được phản ánh của bà Mai Thị Vinh, Hiệu trưởng Trường tiểu học số 2 Phước Hiệp, về nghi vấn bắt cóc học sinh xảy ra tại trường vào thời điểm khoảng 8 giờ 25 cùng ngày. Công an xã Phước Hiệp triển khai ngay lực lượng để xác minh vụ việc.Bà Mai Thị Vinh cho biết, trong giờ ra chơi, nghe giáo viên phản ánh có học sinh tên V.L.T.A, học lớp 3A, khóc la trong trạng thái tinh thần hoảng loạn. Sau khi hỏi han, học sinh này trình bày có mấy người lạ đi trên ô tô dụ dỗ cho bánh kẹo rồi kéo cháu lên xe đậu trước cổng trường. Khi bị kéo vào xe, cháu A. thấy có thêm một bạn học sinh đang bị trói hai tay, bịt miệng ngồi trên xe. Lúc này, cháu A. vùng vẫy thoát ra được và kéo thêm được bạn học sinh trên xe cùng bỏ chạy.Công an xã Phước Hiệp đã làm việc với học sinh V.L.T.A (có sự chứng kiến của đại diện gia đình). Qua làm việc, cháu A. khẳng định không có sự việc bị bắt cóc như cháu đã kể với cô giáo.Cháu A. kể, sáng 13.2, trong giờ ra chơi, cháu A. đứng ở khu vực cổng trường (đứng phía bên trong cổng) thì thấy có mấy người ngồi trên ô tô đậu bên ngoài cổng trường. Lúc này, một người chỉ tay về phía cháu A. nên cháu sợ hãi, chạy về lớp, khóc và tự bịa ra câu chuyện bị người lạ dụ dỗ cho bánh kẹo, bắt cóc. Khi về nhà, cháu tiếp tục kể câu chuyện này cho người thân nghe. Cháu A. cho biết lý do bịa ra câu chuyện nói trên là do trước đó được người lớn hướng dẫn cách phòng ngừa thủ đoạn bắt cóc trẻ em. Khi thấy có người ngồi trên ô tô chỉ tay về phía mình, cháu nghĩ đây là những người chuyên bắt cóc trẻ em nên đã tự bịa ra câu chuyện như vậy. Ngoài ra, công an cũng xác minh đối với ô tô hiệu Fortuner BS 51F đậu trước cổng trường và những người đi trên ô tô này vào sáng 13.2.Theo kết quả xác minh, sáng 13.2, ông P.T.H, giám đốc một doanh nghiệp ở xã Phước Hòa (H.Tuy Phước) đến cơ sở Sơn Hà (ở xã Phước Hòa) thuê xe kèm tài xế chở vào thôn Xuân Mỹ (xã Phước Hiệp) để giải quyết công việc liên quan đến đất đai. Khi tới địa điểm cần làm việc, do không có chỗ đậu xe nên ông H. xuống đi bộ, còn 1 nhân viên của ông H. và tài xế xe 51F – 373… chạy xe tới đậu gần cổng Trường tiểu học số 2 Phước Hiệp.Ông H. làm việc xong lúc khoảng 8 giờ 30 cùng ngày, đi bộ lên chỗ đậu xe để tiếp tục đi công việc. Cả 3 người đều không biết sự việc gì xảy ra vào sáng 13.2 tại cổng Trường tiểu học số 2 Phước Hiệp cho đến khi được Công an xã Phước Hiệp mời làm việc.
